ABD Hava Kuvvetlerinde aktif görevde olan 25 yaşındaki Aaron Bushnell İsrail’in Washington Büyükelçiliği önünde İsrail’in Gazze’deki soykırım girişimini protesto etmek için kendini ateşe verdi. Bushnell kendini ateşe verdikten sonra art arda “Filistin’e Özgürlük” diye bağırdı. Bushnell eyleminden kısa süre önce yaptığı Facebook paylaşımında, “”Çoğumuz kendimize ‘Kölelik döneminde yaşıyor olsaydım ne yapardım? Ya da Güney’deki Jim Crow döneminde? Ya da apartheid? Ülkem soykırım yapıyor olsaydı ne yapardım sorusunu sormalıyız. Cevap şu ki, bunu yapıyorsunuz. Hem de şu anda.” diye yazmıştı.
Aktif görevde olan bir Amerikalı askerin bu eylemi tüm dünyada büyük yankı uyandırdı ama ana akım Batı basını, Amerikan askerinin bu sarsıcı eylemini ya haber yapmaya değer bulmadı ya da görünmeyen noktalarda kısa bir haber olarak geçti. Batı basınında öne çıkan Gazze haberlerinde, İnsan Hakları İzleme Örgütünün İsrail’in Gazze halkına yardımları engelleyerek onları aç bıraktığı yönündeki açıklamaları; İsrail’in Lübnan içlerine yönelik hava saldırılarındaki artış gibi başlıklar öne çıkmıştı.
Amerikan askerinin sarsıcı eylemini haber yapmayanlar, mesela “10 yıllık büyük devlet sırrını” tam da zamanında manşetten deşifre etmişti. New York Times gazetesi, 25 Şubat’ta özel bir haber yayınladı. Üç gazetecinin hazırladığı bu geniş habere yüzlerce emekli ve görevde bulunan Amerikan, İngiliz, Avrupa ve Ukrayna istihbarat yetkilisi, komutanı konuşmuş. Koca haberde anlatılmak istenen temel unsurlar şu cümlelerde özetlenmiş: “Savaşın üçüncü yılına girerken Washington ve Kiev arasındaki istihbarat ortaklığı Ukrayna’nın kendini savunma kabiliyetinin temelini oluşturuyor. C.I.A. ve diğer Amerikan istihbarat kurumları hedefli füze saldırıları için istihbarat sağlıyor, Rus birliklerinin hareketlerini takip ediyor ve casus ağlarının desteklenmesine yardımcı oluyor. Ancak bu ortaklık ne savaş zamanında ortaya çıktı ne de tek faydalanıcısı Ukrayna. On yıl önce, birbirinden çok farklı üç ABD başkanı döneminde, çoğu zaman cüretkâr riskler alan kilit kişiler tarafından itilerek bir araya geldi.”
Ukraynalı istihbarat yetkilileri ABD istihbaratına uzun yıllar nasıl hizmet ettiklerini detaylarıyla anlatırken artık isimlerini gizlemeye gerek duymuyorlar, haberde yeni fotoğraflarının yer almasına izin veriyorlar. Böylesi hassas konu ve isimlerdeki bu aleniyetin nedeni nedir?
Haberciler Ukrayna’nın Rusya sınırına yakın bir noktasında yer altında bir istihbarat üssüne götürülmüşler. Bu üs, son sekiz yılda inşa edilen ve Rusya sınırı boyunca 12 gizli noktayı içeren C.I.A. destekli istihbarat üsleri ağının bir parçasıymış. Bu ağ sayesinde CİA Rusya hakkında çok değerli istihbarata sahip olabiliyormuş. CİA 2016 yılında Ukrayna subaylarından seçilen isimleri özel bir programda eğitmeye başlamış. Eğitim programı, tersine mühendislik yapabilmeyi, Moskova’nın şifreleme sistemlerini kırabilmeleri için Rus insansız hava araçlarını ve iletişim teçhizatını ele geçirmeyi kapsıyormuş. Şu anda Ukrayna Askeri İstihbarat Başkanı olan Kirilo Budanov bu eğitimlerde öne çıkmış, yıldızlaşmış. Böylece CİA tarafından seçilmiş. Öyle ki, Budanov 2015 yılında Donbas’ta kolundan yaralandığında, CİA tarafından Maryland’deki Walter Reed Ulusal Askeri Tıp Merkezi’ne rehabilitasyon için gönderilmiş. Budanov bu derece Amerikan kadrosu olarak kabul ediliyormuş.
Haberde yer alan bazı açıklamalar Ukrayna savaşının daha iyi anlaşılmasına olanak sağlayabilir. Açıklama şöyle: “2015 yılında, dönemin Ukrayna askeri istihbarat başkanı General Valeriy Kondratiuk, C.I.A’in istasyon şefi yardımcısıyla bir toplantıya katıldı ve hiçbir uyarıda bulunmadan bir yığın çok gizli dosyayı teslim etti. Bu ilk dilimde Rus Donanması’nın Kuzey Filosu ile ilgili sırlar ve en son Rus nükleer denizaltı tasarımları hakkında ayrıntılı bilgiler yer alıyordu. Çok geçmeden, C.I.A. memurlarından oluşan ekipler düzenli olarak sırt çantaları dolusu belgeyle ofisinden ayrılmaya başladı.”
Kondratiuk CİA’ye çantalar dolusu istihbarat bilgisi teslim etmesi hakkında konuşurken, “Güven koşullarını yaratmamız gerektiğini anladık” diyor. CİA’nın güvenini kazanmak için ellerindeki malzemeyi servis etmişler. Bunlar Rusya askeri birimleri hakkındaki istihbarat belgeleri. Bunları servis etmelerine rağmen, CİA naz yapıyormuş. İlişkiyi derinleştirmek için bekliyormuş. Ukraynalılar ise sabırsızmış, yavaşlığa kızıyorlarmış.
General Kondratiuk, Rus Donanmasıyla ilgili gizli belgeleri C.I.A.’ya teslim etmiş ve “Bunun geldiği yerde daha fazlası var” demiş. Bu belgeler Amerika’daki CİA uzmanlarına gönderilmiş. Uzmanlar belgelerin sağlamlığını teyit etmiş. Böylece aralarındaki ilişki daha güvenilir hale gelmiş.
Ukraynalı General Dvoretskiy gizli üssü gazetecilere gezdirmiş. Tur sırasında muhabirlere “Uydulara girip gizli konuşmaları deşifre eden şey bu” demiş ve Çin ve Belarus’un casus uydularını da hacklediklerini sözlerine eklemiş. Çıtlatılan bu ayrıntı herhalde Ukrayna’nın ABD dost ve düşman kategorilerine ne denli bağlı olduğunu anımsatmak için.
Haberde son on yılda CİA tarafından eğitilen ve finanse edilen Ukrayna gizli servis birimlerinin düzenlediği çeşitli suikast ve bombalama eylemleri hakkında da detaylı bilgiler verilmiş. Bayram değil, seyran değil tüm bunlar neden birden bire orta yere serildi demek işten bile değil. Haberin sonuna doğru kullanılan şu ifadeler herhalde neden şimdi sorusuna dair bir fikir verebilir. “Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler milyarlarca dolarlık yardımı kesip kesmemeyi tartışırken, bazı Ukraynalı istihbarat görevlilerinin Amerikalı meslektaşlarına sorduğu soru, CIA’in onları terk edip etmeyeceği.”
Ukraynalı istihbaratçılar CİA onları terk edecek mi sorusunu soruyormuş. Haberin ilk bölümlerinden birinde de şu ifadeler yer almıştı: “Rusya’nın saldırıya geçmesi ve Ukrayna’nın düşman hatlarının çok gerisinde casuslar gerektiren sabotaj ve uzun menzilli füze saldırılarına daha fazla bağımlı olması nedeniyle bu istihbarat ağları şimdi her zamankinden daha önemli. Ve giderek daha fazla risk altındalar: Eğer Kongre’deki Cumhuriyetçiler Kiev’e yapılan askeri yardımları keserse, C.I.A. küçülmek zorunda kalabilir. C.I.A. direktörü William J. Burns, Ukraynalı liderleri rahatlatmak amacıyla geçtiğimiz Perşembe günü Ukrayna’ya gizli bir ziyarette bulundu; bu, işgalden bu yana gerçekleştirdiği 10. ziyaretti.”
CİA büyük ölçüde kendi kadroları kontrolünde hazırlanan ve Demokrat Parti yanlılığı çok iyi bilinen gazetede yayınlanan bu haberle Ukrayna savaşına yeni mali kaynaklar sağlanması için girişimde bulunuyor. Ukrayna’ya sağlanan istihbari ve askeri desteğin ABD açısından ne denli yararlı olduğu haberde sayısız kez tekrarlanıyor. Bu ilişkinin tek taraflı olmadığı her iki taraf için önemli kazanımlara yol açtığı çeşitli örneklerle gösteriliyor. Kongredeki Cumhuriyetçi muhalefetin ikna edilmesine katkı sunulmak isteniyor. CİA kendi hedefleri için bu haberi yaptırtmış ancak haberde verilen bilgiler aynı zamanda savaşın gerçek kronolojisi, kaynakları ve nedenleri üzerine veriler sağlıyor. Rusya tarafının sıkça ifade ettiği bir unsur; “savaşın 2014 yılında başladığı” haberde verilen bilgiler tarafından güçlü bir biçimde destekleniyor.
Rusya ordusu ve donanması hakkındaki bilgilerin CİA’ye taşındığının doğrudan taşıyanlar ve onlardan devralanlar tarafından açıklanması, Rusya’nın savaştan önce ısrarla “güvenlik garantileri istemesinin” nedenlerini aydınlatır mahiyettedir. Ukrayna ordusu ve istihbarat örgütlerinin ABD kontrolü altına nasıl alındığına dair ayrıntılar bu güvelik garantileri ısrarının nedenlerini aydınlatır. Haberde vurgulandığı gibi, CİA finansmanı, kaynakları, eğitimiyle Rusya sınırlarında faaliyet gösteren Ukrayna üsleri elde ettikleri bilgilerin tümünü CİA’ye devretmektedir. Yani CİA nerede başlar Ukrayna istihbaratı nerede biter artık anlamak pek mümkün değildir. Dahası verilen bilgiler ABD’nin bir destekçi değil savaşın aktif tarafı olduğunu ortaya koymaktadır. Ukrayna’ya gelişmiş silahlar sağlayan en önemli ülke ABD. Gelişmiş uydu sistemleriyle Ukrayna ordusunun vuracağı noktaları belirleyen ABD. Sahada CİA’den ve Özel kuvvetlerden kadroların bulunduğu da belirtilmektedir. Tüm bunlar bir destekçiden çok aktif bir tarafın varlığının açık kanıtlarıdır.
ABD’nin NBC News televizyonu da, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin mevzilerini savunma kabiliyetini etkileyen ciddi mühimmat sıkıntısı nedeniyle mühimmat kullanımını karneye bağlamak zorunda kaldığını bildirdi. Bu tip haberlerin sıklığındaki artış, Rusya’nın son haftalarda savaş alanında elde ettiği kazanımlarla ilişkilidir. CİA savaşı uzatmanın ve Rusya’ya daha fazla zarar vermenin yollarını aramaktadır. Kendi denetimindeki burjuva basında bu haberleri sık sık yayınlatmasının nedeni, savaşa ilgisini büyük ölçüde kaybeden ABD halkında savaş yönelimli yeni bir dalga yaratmaktır. Cumhuriyetçi senatörlerin muhalefetini kırmaktır. Bu amaçlarla yayınlanan ifşaatlar, nükleer silahlara sahip ülkeler arasında çatışma olasılığını yükseltmektedir. NYT haberindeki kimi detaylar, ABD’nin savaşta doğrudan taraf olduğunun kanıtlarını sunarken, bu durum Rusya’ya belirli hedefleri doğrudan vurma gerekçesini de sağlayabilir. Nükleer silahlara sahip ülkeler arasındaki bu çatışma olasılığı yerkürenin ve insanlığın yüz yüze geldiği en büyük tehlikedir.
