Dünyanın gözü Gazze’de devam eden soykırım girişiminde, dünyanın bütün sokakları “Özgür Filistin”, “Soykırımı Durdurun” sloganlarını haykıran, ellerinde yasaklı Filistin bayraklarını taşıyan kitlelerle dolu. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy haftalardır İsrail’e bir dayanışma ziyareti yapmak için çırpınıyordu. Sonunda efendilerinden izin çıkmış, yakında İsrail’de olacakmış. Gazze’deki “ölüm karnavalı”ndan bir o eksik kalmıştı, karnaval tamamına erecekti ama ziyaret izninin çıktığının İsrail basınına sızdırılmasına kızmış, o “Tam İsrail toprağına ayak bastığında görüntülenmek” istiyormuş.
Zelenskiy’nin İsrail ziyareti eğer gerçekleşirse Ukrayna’da işlerin hayli karıştığı bir zaman kesiti içine yerleşecek. Amerikan Time dergisi yayınladığı özel bir haberde, Zelenskiy’nin çevresindeki bazı isimlerle yaptığı söyleşilerden hareketle, Ukrayna yönetimi içinde savaşın gidişatı ve Zelenskiy’nin savaşı yürütüş biçimine dair çeşitli huzursuzlukların olduğunu yazmıştı. Time dergisine konuşan bazı Ukraynalı yetkililer, Zelenskiy’nin “Savaştaki gerçek durumu değerlendirmek konusunda isteksiz” olduğunu belirtmişlerdi.
Time dergisindeki bu özel haberin ardından NBC News, ABD ve AB yetkililerinin Ukrayna yetkilileriyle Rusya’yla savaşı sona erdirecek barış müzakereleri hakkında görüşmeler yaptığını haberleştirdi. Haberde sözlerine yer verilen Amerikalı bir yetkili, “Ukrayna’nın insan gücü şu anda yönetimin endişelerinin başında geliyor” diyor. ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’ya silah sağlayabileceğini söyleyen yetkili ancak bunları kullanacak yetkin güçleri yoksa bunun pek bir işe yaramayacağını vurguluyor. Bu sözler, ABD’nin Ukrayna ordusunun insan kaynağına dair kuşkularının arttığına işaret ediyor. Bu kuşkular Time dergisinde bizzat Ukrayna yetkilileri tarafından da dile getiriliyordu.
Bu haberden kısa bir süre önce Ukrayna Genel Kurmay Başkanı Valery Zaluzhny The Economist dergisine konuştu. Zaluzhny, savaşın Birinci Dünya Savaşı benzeri bir “çıkmaza” girdiğini ve bunun nedeninin de “Her iki tarafın da ‘derin ve güzel bir atılımı’ pek olası kılmayan bir teknolojik beceri düzeyine ulaşması” olduğunu söyledi. Zaluzhny, “Yıpratıcı bir siper savaşının en büyük riskinin yıllarca sürmesi ve Ukrayna devletini yıpratması olduğuna” dikkat çekti. O “Rusya’nın sayıca üstünlüğü sayesinde yavaş yavaş üstünlüğü ele geçirdiğini” de söylemişti.
Bu söyleşinin yayımlanmasından sonra çok rastlanm bir şey yaşandı. Zelenskiy’nin Başkanlık Ofisinden Igor Zhovkva yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın başkomutanı Valery Zaluzhny’nin Rusya ile çatışmadaki ‘çıkmaz’ hakkındaki düşüncelerini kendisine saklaması gerektiğini söyledi. Ukrayna Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Aleksey Danilov da yaptığı açıklamada, “Ukrayna hükümetinde ülkenin tam zaferinden kuşku duyanların görevden alınması gerektiği” ifadesini kullandı. Ukrayna yetkilileri başından beri savaşı yöneten kendi başkomutanlarına açıktan saldırmaya başladı. Zhovkva Zaluzhny’nin yaptığı türden açıklamaların “Rusların ekmeğine yağ sürdüğünü” belirtti.
Zelenskiy’de konuya ilişkin kısa ve net konuştu. Ona göre, “Zaman geçti, statüsü ne olursa olsun insanlar yoruldu ve bu anlaşılabilir ama çıkmaz yok, görüşme ya da taviz de olmayacak.” F-16 savaş uçaklarının beklenmesi gerektiğini dile getiren Zelenskiy, hava kontrolünün şimdilik Ruslar da olduğunu, F-16’lar gelince durumun değişeceğini, Ukraynalıların da kendisi gibi düşündüğünü vurguladı. Bunu vurguladı vurgulamasına ancak zaten kendisi bu açıklamayı başından beri savaşı yöneten en üst düzey komutanı farklı düşündüğünü ifade ettiği için yapmıştı. Zelenskiy bu konuşmayı yapmazdan bir gün önce, Zaluzhny’nin yardımcılarından Özel Kuvvetler Komutanı’nı görevden almıştı.
Zelenskiy’nin açıklamasında kullandığı bir ifade önem taşıyor, dedi ki: “Vazgeçmeye hakkımız yok. Alternatifimiz ne? Ne yani, devletimizin üçte birinden vaz mı geçelim?” Bu soruların Zaluzhyn’e sorulduğu anlaşılıyor ve fakat nasıl oluyor da savaşın başlangıcından beri orduyu yöneten ve yere göğe sığdırılamayan Zaluzhyn bir anda “ülkenin içte birini” Ruslara bırakmayı düşünen, onların ekmeğine yağ süren bir figüre dönüşüyor?
Tüm bunlardan anlaşılan, Ukrayna yönetici eliti içinde savaşın gidişatına dair ciddi bir görüş ayrılığının ortaya çıkmasıdır. NATO tarafından planlanan ve NATO’nun silahları ve eğittiği askeri birimlerle yaklaşık 6 ay boyunca devam eden karşı taarruzdaki başarısızlık ve verilen ağır kayıplar bu bölünmenin temel nedenidir. Çok muhtemel ki, bölünmenin nedeni ortaya çıkan faturayı kimin nasıl ödeyeceğidir. Bir başka önemli nokta, görevden alınan Özel Kuvvetler Komutanıdır. Haber ve yorumlarda vurgulanan bir öge önemlidir. Ukrayna Özel Kuvvetlerinin öneminin sahadaki savaştan ziyade esas olarak Rusya içlerine düzenlenen saldırılardan kaynaklandığı vurgulanmaktadır.
Ukrayna yöneticileri arasındaki bu tartışmayı ele alan New York Times gazetesi durumu şöyle yorumladı: “Bu, Ukrayna için zaten zorlu bir dönemde askeri ve sivil liderlik arasında ortaya çıkan ayrılığın sinyalini veren çarpıcı bir kamuoyu ifadesiydi. Genel Kurmay Başkanı ile cumhurbaşkanı arasında ortaya çıkan çatlak, Ukrayna’nın askeri ve diplomatik olarak savaş için mücadele ettiği bir dönemde ortaya çıkıyor. Yaklaşık 600 mil uzunluğundaki sınır hattındaki operasyonları herhangi bir ilerleme kaydedemezken, her iki tarafta da yüksek kayıplara neden oldu ve Ukrayna, Doğu’da yoğun Rus saldırılarıyla karşı karşıya. Aynı zamanda, bazı Avrupa başkentlerinde ve ABD’deki Cumhuriyetçi Parti üyeleri arasında Ukrayna yardımına ilişkin şüpheler artıyor.”
New York Times’ın da belirttiği gibi, aylardır sahada ağır kayıplar veren ve hiçbir ciddi ilerleme sağlayamayan Ukrayna’nın Rusya içlerine saldırılara yoğunlaşması muhtemeldir. İngiltere’nin bir süredir Ukrayna’ya Rusya içlerini vurabilecek uzun menzilli silah sevkiyatını arttırdığı haberleri yapılmaktadır. Bunun anlamı açıktır; Rusya içlerinde hedeflerin vurulması savaşın gidişatı üzerinde ciddi bir etki yaratamaz ama savaşın şiddetini ciddi olarak arttırır. ABD ve İngiltere başından beri bu savaşın kazanılamaz olduğunu biliyor, onların amacı kazanmak da değil. Onların temel amacı defalarca ifade ettikleri gibi, Ukraynalıların kanı üzerinden Rusya’ya olabildiğince zayiat verdirmek, Rusya’yı yormak ve zayıflatmaktır.
Ukrayna’nın karşı taarruz fiyaskosuna eklenen önemli bir gelişme Rus ordusunun karşı taarruzu göğüslemesinin ardından Doğu’da ilerlemeye başlamasıdır. New York Times’a göre, Ukrayna askeri ve siyasi liderliği arasındaki çelişki yeni değildir, yaklaşık bir yıldır devam etmektedir ancak ilk kez kamuoyu önünde ifade edilmiştir. Bu gelişmelerin önemli politik sonuçları olacaktır. Ukrayna yöneticileri arasında kurbanı oldukları bir vekalet savaşının yarattığı yıkıcı sonuçlar üzerine bir tartışma kaçınılmazdır. Ukrayna Genel Kurmay Başkanının değişen tutumunu bu bağlamda ele almak gerekir. Ukrayna Genel Kurmay Başkanının bu ifadeleri kullandığı söyleşiyi The Economist dergisine vermesi de manidardır. Uluslararası Finans-kapitalin önemli bir sözcüsüdür The Economist.
Ukrayna Genel Kurmay Başkanı’nın durumu Birinci Dünya Savaşına benzetmesi ve kaygısı önemlidir. Birinci Emperyalist Paylaşım Savaşında Batı cephesinde uzun süren yıpratıcı siper çatışmaları bir “çıkmaz” yaratmıştır. Savaşı kazananlar geniş insan kaynaklarını seferber edebilen ve silah, mühimmat tedarikini daha başarılı organize edebilenler olmuştur. “Çıkmaz” bu sayede aşılmış ve savaş kazanılabilmiştir. İngiltere ve Fransa’nın bu noktadaki önemli avantajlarından biri sömürgelerinden çeşitli cephelere taşıdıkları milyonlarca asker olmuştur.
Zelenskiy geçen ay seçimlerle ilgili bir soruya “Savaş sırasında seçim yapılamaz” yanıtını vermişti. Bu sözünden de döndü ve Nisan ayında seçimlerin yapılabileceğini söyledi. Zelenskiy üzerindeki baskıların artmakta olduğu anlaşılıyor. Bu tartışmaların hemen ardından Ukrayna savaşta ölen Rus asker sayısının 305 bin olduğunu açıkladı. Rusya’nın askerlerini ölüme kolayca göndermesinin böyle büyük bir zayiata neden olduğu da bu açıklamaya eklendi. İç çatışmanın üzeri yeni bir propaganda kampanyasıyla örtülmeye çalışılıyor. Aklı başında her askeri ve jeo-politik uzman ateş gücü üstünlüğü dikkate alındığında Rusya ve Ukrayna arasındaki kayıp oranının Ukrayna aleyhine olduğunu kabul ediyor ve bu gayet normal.
Ukrayna emperyalist merkezlerin düzenlediği büyük propaganda kampanyalarıyla gerçekliğin üzerini örtmeye çalıştı ancak yolun sonuna yaklaşılıyor. Emperyalist merkezlerin jeo-politik öncelikleri için bir ülkenin nasıl yıkıma uğratıldığı tüm yönleriyle gözler önüne serilecektir. Zelenzskiy ve diğer işbirlikçiler bu yıkımın sorumluları olarak hesap verecektir. Gazze’deki soykırım girişimi ve emperyalizmin bu süreçteki rolü, tüm dünyada emperyalizm karşıtı bir rüzgarın esmesini sağlamaktadır. Gazze için alanları dolduran milyonlar bu rüzgarın en somut görünümünü sunmaktadır. Zelenskiy’nin İsrail’e inme tarihi önceden bildirilirse hiç kuşku yok ki onu karşılayacaklar arasında Gazze’deki soykırım girişimine ortak olduğu için onu protesto edecek Yahudiler de olacaktır.
